Lozan’a kafayı takanlara…
Lord Curzon, kapitülasyonlar ve Osmanlı Borçları (Düyun-ı Umumiye) konularında anlaşmazlık doruğa çıkınca bir akşam yanında ABD temsilcisi Chaild varken İnönü’ye şunları söyler:
“Tüm dediklerimizi, makul ve haklı olduğuna bakmaksızın reddediyorsunuz. En nihayet şu kanaate vardık ki; ne reddediyorsanız hepsini cebimize atıyoruz. Memleketiniz haraptır, imar etmeyecek misiniz? Bunun için paraya ihtiyacınız olacak, parayı nereden bulacaksınız? Para bugün dünyada bir bende var, bir de yanımdakinde. Unutmayın ne reddederseniz hepsi cebimdedir… Para kimsede yok, ancak biz verebiliriz… İhtiyaç sebebiyle yarın karşımıza gelip diz çöktüğünüz zaman, bugün reddettiklerinizi cebimizden birer birer çıkarıp size göstereceğiz.”
Yanıtı şu olur İsmet Paşa’nın:
“Bunları behemehal alacağız. Biz bunları alalım; siz şimdi verin, sonra gelirsek, istediğinizi yapın.”
Lozan’a hezimet diyen iz’an yoksunlarına kapitülasyonlarla ilgili 28. maddesini bir sunayım. Kapitülasyonlar iktisadi esaret zincirimizdi, işte bu madde ile kırdık onları:
“Antlaşmayı yapan yüksek taraflar, Türkiye’de kapitülasyonların tümü ile kaldırılmasını, her biri kendisi ile ilgili olarak kabul ettiklerini açıklarlar.”
Alıntı Yeniçağ Cazim GÜRBÜZ